Dit is een toepassing waarbij de stroom verdeeld wordt
over twee weerstanden ( in parallel ).
|
Waar gaat het om?
Met een ampère, (milli of micro/A) meter kan je
stroom meten. De einde-schaal aanduiding hangt af van de
constructie van het toestel, maar het wordt om stroom te meten altijd in SERIE met de te meten stroom
geplaatst. Later zullen we wel zien hoe spanningen worden
gemeten. We zien later ook hoe het mogelijk is een Ampèremeter
te maken door stroom om te zetten in magnetisme.
Op dit ogenblik volstaat het te weten dat een naald
in functie van de stroom verder zal uitslaan. Een A/meter is
des te gevoeliger als door een kleinere stroom, de
naald verder uitwijkt. De weerstand van een A/meter zal
tevens klein moeten zijn omdat anders over het toestel een te grote
spanning zal staan (de kring of schakeling wordt te
veel beïnvloed). Merk op dat alles relatief is en
functie van wat men eigenlijk wenst te meten.
Het ideale
stroom-meettoestel zou geen weerstand mogen hebben en
een volle uitslag voor een bijna nul stroom. Wat indien
de stroom in de kring groter is dan diegene die een volle
uitslag vertegenwoordigt ?
Voorbeeld :
In een kring vloeit er een stroom van bv. meerdere Ampères.
Veronderstel dat het meettoestel volledig uitslaat bij een
stroom van 1 mA (één duizendste van een
Ampere) . Resultaat: gegarandeerde vernietiging van het toestel bij
aansluiten !
|
Oplossing
:
Het komt er op aan om maar 1 mA door de meter te laten lopen
en de rest af te leiden via een andere weerstand ("shunt") buiten
het meettoestel. Een stroomdeler dus,
Eureka!
|
Schema
Een gedeelte van de kring dat ons moet interesseren staat
hier rechts. Merk de twee verschillende stromen in de kring.
De totaal stroom (I totaal) splitst in I shunt (het grootste
deel) en I galvanometer (Ig). Aan de uitgang vloeit terug I
totaal.
|
|
|
|
Gegevens
:
Ig : Stroom in de galvanometer
It : De te meten stroom
Is : Stroom door de shunt
Rg : waarde van de weerstand van de galvanometer
Rs : waarde van de weerstand van de shunt
|
Berekening :
We kunnen spreken van een factor "m": de vermenigvuldiger van de
shunt. Anders uitgedrukt: de mogelijkheid van de
shunt om de stroom door de galvanometer te "vermenigvuldigen".
Vermenigvuldigen is maar een manier van uitdrukken , de
stroom zelf wordt niet echt vermenigvuldigd ( dit zou te mooi
zijn ).
|
|
Formules
(onvermijdelijk):
|
m : vermenigvuldiger door
de shunt.
|
|
Rs : Waarde van de shuntweerstand
|
|
Ter
verduidelijking:
|
|
1 A maximum werd gemeten in het schema links. Als de
naald van de galvanometer volledig uitslaat, vloeit er 1 mA
door het toestel. De eigen weerstand van de meter bedraagt
2000 Ω
.
Welke waarde van shunt
moeten we parallel plaatsen om een stroom van 10 A te kunnen
meten?
|
We passen de volgende formule toe:
|
en we krijgen :
|
|
We stellen vast
:
1 - Dat de shunt weerstand een zeer kleine waarde heeft. Die
is vaak moeilijk te vinden.
2 - Dat de stroom door deze shunt zeer groot kan zijn.
Hierdoor is het onontbeerlijk om een strenge keuze te maken
(in waarde en in vermogen).
|